امروز(Û¸ مارس Û²Û°Û±Û³) گرامیداشت روز جهانی زن را در میان اشکال مت٠اوتی از خشونت علیه زنان- Øملات نیروهای ٠رساینده بر زنان توسط عناصر دولتی Ùˆ غیر دولتی از هند تا ایران، از آ٠ریقای جنوبی تا مصر- برگزار میکنیم. اما به رغم این بی عدالتی، هزاران زن از سراسر جهان در نیویورک گرد هم آمده اند تا از†کمسیون وضعیت زنان سازمان ملل متØد†تقاضای اقدام جامعه جهانی علیه این بی عدالتی نمایند.
دیدن تظاهرات Ùˆ اعتراضات گسترده Ùˆ عظیم درسراسر دنیا بسیار دلگرم کننده است به ویژه اینکه این اعتراضات مخاطبان رو به رشدی از طریق رسانه های سنتی وشبکه های اجتماعی دارد. بسیار امیدوار کننده است Ú©Ù‡ امروز بیش از هرزمانی مردان Ùˆ زنان در Ø³Ø·Ø Ø¬Ù‡Ø§Ù†ÛŒØŒ به ویژه جوانتر ها ØŒ خواستار پایان دادن به کلیه اشکال خشونت علیه زنان هستند. اقدام این ا٠راد ثابت میکند Ú©Ù‡ دیگر هرگز Ùˆ درهیچ کشوری نمی توان صدای زنان را نادیده گر٠ت. ما به عقب باز نمیگردیم!
بدیهی است Ú©Ù‡ جهان هنوز تØت Øاکمیت مردسالاری به پیش Ù…ÛŒ رود. با این وجود امسال صد Ùˆ دومین سالگرد اولین تظاهرات سازمان یا٠ته روز زن است Ùˆ سی Ùˆ شش سال از اعلام رسمی هشت مارس به عنوان روز زن توسط سازمان ملل در۱۹۷۷ Ù…ÛŒ گذرد.
با همین نیت Ùˆ مقصود، ما گرد هم آمده ایم تا توجه جامعه جهانی را به یکی از ÙˆØشیانه ترین Ø´Ú©Ù„ مجازات اعدام، معطو٠داریم. در Øالی Ú©Ù‡ مجازات اعدام ،از اساس، دربسیاری از کشورها ریشه Ú©Ù† شده است، ÙˆØشیانه ترین نوع آن، “سنگسار†، هنوز اجرا Ù…ÛŒ شود. سنگسار از زمان استقرار جمهوری اسلامی در سرزمین مادریم ،ایران اجرا Ù…ÛŒ شود.
درØالی Ú©Ù‡ نود درصد کشورهای دنیا مجازات اعدام را اجرا نمی کنند Ùˆ بیش از صد کشور به طور Ú©Ù„ÛŒ آن را از قانون Øذ٠نموده اند، ایران در میان کشور هایی Ú©Ù‡ هنوز درسیستم قضاییشان اØکام اعدام صادر Ù…ÛŒ شوند، رکورد دار بیشترین تعداد اعدام به نسبت جمعیت است. بسیاری از این اعدام ها در خ٠ا Ùˆ بدون اعلام رسمی انجام Ù…ÛŒ شوند. طبق گزارش های گروه های مدا٠ع Øقوق بشرکه اسناد اعدام را از هر دو منبع رسمی Ùˆ غیر رسمی گرداوری Ù…ÛŒ کنند، ایران به Ù„Øاظ تعداد اعدام ها بعد از کشورچین قرار دارد. باوجود اینکه از سال۱۳۵۸ تا سال۱۳۶۳ منابع مستند کتبی بسیار Ú©Ù… Ùˆ ناقص بوده سازمان ع٠و بین الملل از سال Û±Û³ÛµÛ¸ تا کنون بیش از Û·Û· مورد سنگسار را در جمهوری اسلامی ایران ثبت کرده است.
اولین مورد سنگسار در٠اصله Ú©Ù…ÛŒ بعد ازانقلاب یعنی در تیرماه Û±Û³ÛµÛ¸ گزارش شده است. چهار زن به اتهام زنا(رابطه جنسی بدون ازدواج شرعی) به سنگسار Ù…Øکوم شدند. یادم Ù…ÛŒ آید وقتی این خبر را با عمه بزرگم(خدایش بیامرزد)ØŒ مسلمانی مومن ومعتقد اهل کرمان، در میان گذاشتم بی درنگ گ٠ت: “این اسلام نیست†. Øقیقت این است Ú©Ù‡ سنگسار تنها به عنوان یکی از اشکال مجازات اعدام توسط جمهوری اسلامی بود.با توجه به سابقه ایران درانواع مت٠اوت نقض Øقوق بشر Ùˆ تبعیض علیه زنان در قرن بیستم، هیچ موردی از اجرای سنگسار پیش از تابستان Û±Û³ÛµÛ¸ گزارش نشده است. قبل از این رخداد هرگز مجازات زنا یا هیچ جرم دیگری در این Øوزه سنگسار نبوده است. به همین دلیل است Ú©Ù‡ ما اینجا اعلام Ù…ÛŒ کنیم نباید به نام ما یا ٠رهنگ ما قلمداد شود.
شاید دلخراش ترین نکته این باشد Ú©Ù‡ قانون مجازات ایران Ù†Øوه اجرای سنگسار Ùˆ نوع سنگهایی Ú©Ù‡ باید انتخاب شوند را ØªÙˆØ¶ÛŒØ Ù…ÛŒ دهد. به موجب ماده Û±Û°Û² قانون مجازات اسلامی: “مرد را هنگام سنگسار تا نزدیکی کمرو زن را تا نزدیکی سینه در گودال د٠ن Ù…ÛŒ کنند . سپس سنگسار شروع Ù…ÛŒ شود .â€
ماده Û±Û°Û´ همان قانون Ù…ÛŒ گوید: “بزرگی سنگ در رجم(سنگسار) نباید به Øدی باشد Ú©Ù‡ با اصابت یک یا دو عدد شخص کشته شود همچنین Ú©ÙˆÚ†Ú©ÛŒ آن نباید به اندازه ای باشد Ú©Ù‡ نام سنگ برآن صدق نکند†. ÙˆØ§Ø¶Ø Ø§Ø³Øª Ú©Ù‡ هد٠از سنگسار به مرور کشتن ٠رد است به طوری Ú©Ù‡ بیشترین میزان درد ممکن را تØمل کند.
همانطور Ú©Ù‡ گ٠ته شد اولین تجربه مجازات ÙˆØشیانه سنگسار بر روی چهار زن در شهر کرمان انجام شد Ùˆ تاکنون بیشترین قربانیان سنگسار را زنان تشکیل داده اند. Øتی در چنین مجازاتی هم در ØÙ‚ زنان اجØا٠می شود Ùˆ تناسب برقرار نیست.
یکی از دلایل این نابرابری(در تعداد قربانیان زن Ùˆ مرد) این است Ú©Ù‡ زنان درمقابل قانون Ùˆ در دادگاه ها از برخوردی برابر(در قیاس با استاندارد بین المللی Ù…Øاکمه عادلانه) Ù…Øروم هستند. آنان در مقابل دادگاه های ناعادلانه آسیب پذیر تر هستند Ùˆ به دلیل اینکه درمقایسه با مردان از سواد کمتری برخوردارهستند اØتمال اینکه زیر اقرارنامه به جرایمی را Ú©Ù‡ مرتکب نشده اند امضاء نمایند، بسی بیشتر است. همچنین تبعیض علیه زنان در سایر جنبه های زندگی آنان را بیشتر در مظان اتهام زنا قرار Ù…ÛŒ دهد.
در سال Û±Û³Û¸Û± جمهوری اسلامی اعلام کرد Ú©Ù‡ اجرای مجازات سنگسار موقتا به Øالت تعلیق در آمده است، از آن پس مقامات رسمی به طور معمول اجرای مجازات سنگساردر ایران را انکار Ù…ÛŒ کنند. برای مثال در سال Û±Û³Û¸Û´ “جمال کریمی راد†، سخنگوی قوه قضاییه، اعلام کرد:†درجمهوری اسلامی ما شاهد اجرای چنین مجازات هایی نیستسم “، ÙˆÛŒ همچنین اضا٠ه کرد Ú©Ù‡ اگر مجازات سنگسار توسط دادگاه های کی٠ری استان صادر شود ØŒ توسط دیوان عالی کشور مورد بازنگری قرار Ù…ÛŒ گیرد Ú©Ù‡ “چنین اØکامی صدور نیا٠ته است.â€
با وجود این Øر٠ها گزارش از اجرای سنگسار ادامه داشت. جع٠ر کیانی در Û±Ûµ تیر Û±Û³Û¸Û¶ در تاکستان قزوین سنگسار شد. اتهام جع٠ر زنای Ù…Øصنه(رابطه جنسی ٠رد متاهل باغیر همسر شرعی خود) با مکرمه ابراهیمی بود آن دو دارای دو ٠رزند مشترک بودند البته مکرمه ابراهیمی هم به سنگسار Ù…Øکوم شده بود. این اولین سنگساری بود Ú©Ù‡ بعد از اعلام تعلیق اجرای این مجازات در سال Û±Û³Û¸Û± رسما تایید شد، هرچند پیشتر هم خبر سنگسار زن Ùˆ مردی در اردیبهشت۱۳۸۵در مشهد به گوش رسیده بود. جع٠ر کیانی با وجود دستوری مبنی بر توق٠اجرای ØÚ©Ù… درپرونده اش Ùˆ بر خلا٠اعلام رسمی توق٠اجرای این مجازات در سال Û±Û³Û¸Û± ØŒ سنگسار شد.
در سال Û±Û³Û¸Û· بار دیگر قوه قضاییه ایران اعلام کرد Ú©Ù‡ مجازات سنگسار، در پیش نویس قانونی Ú©Ù‡ جهت تصویب به مجلس ارایه شده Øذ٠گردیده است. سخنگوی قوه قضاییه ،علیرضا جمشیدی، اعلام کرد:†در آخرین لایØÙ‡ قانون مجازات اسلامی ،که تغییرات متعددی روی آن اعمال شده است، مجازات هایی از قبیل سنگسارØذ٠گردیده است.â€
زمان قطعی آخرین مجازات سنگساری Ú©Ù‡ در ایران اجرا شده، مشخص نیست گزارش هایی وجود دارد Ú©Ù‡ آخرین اجرای سنگسار بر روی Ù…Øبوبه Ù…. در۱۷ اردیبهشت Û±Û³Û¸Ûµ انجام شده ØŒØتی بعد از دومین اعلام توق٠اجرای سنگساردر سال Û±Û³Û¸Û·ØŒ مستنداتی مبنی بر چندین اجرای سنگسار وجود دارد. به گزارش دویچه وله در سال Û±Û³Û¸Û¸ مردی در رشت سنگسار شد Ùˆ موردی دیگر از سنگسار نیز در اردیبهشت Û±Û³Û¸Û¸ گزارش شده است.
در Û¶ مارچ Û²Û°Û±Û² (Û±Ûµ اس٠ند Û±Û³Û¹Û±) گزارشگر ویژه وضعیت Øقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران به مجمع عمومی سازمان ملل گزارش داد:
“درسالهای اخیر،علی رغم اعلام توق٠اجرای مجازات سنگسار از سوی قوه قضاییه، تعدای از ا٠راد اØکام سنگسار دریا٠ت کرده اند. درگزارشی از سازمان ع٠و بین الملل در همین زمینه عنوان شده Ú©Ù‡ دست Ú©Ù… Û±Ûµ زن Ùˆ مرد به اتهام “زنای Ù…Øصنه†با ØÚ©Ù… سنگسار مواجه هستند.†گزارشگر ویژه نگرانی خود را از سنگسار به عنوان یکی از اشکال اعدام درکمیته Øقوق بشر Ù…Ø·Ø±Ø Ù…ÛŒÚ©Ù†Ø¯ با توجه به این نکته Ú©Ù‡ زنا، دراستانداردهای بین المللی ØŒ جرم خیلی مهمی شمرده نمی شود، Ùˆ به شدت از دولت خواستار اجرای پایبندی به توق٠سنگسار Ù…ÛŒ باشد. گزارش گر ویژه ازØذ٠سنگسار در قانون مجازات جدید استقبال کرده Ùˆ امیدوار است Ú©Ù‡ با بازنگری در تمام پرونده های موجود از عدم صدور چنین اØکامی اطمینان Øاصل شود.
طبق گزارش منتشره در آگوست Û²Û°Û±Û² توسط دیده بان Øقوق بشر، نسخه جدید قانون مجازات همچنان به قاضی اجازه Ù…ÛŒ دهد تا با تکیه بر منابع مذهبی یعنی اØکام شریعت Ùˆ ٠تاوی ٠قهی مشهور ٠قهای شیعه( ٠توا هایی Ú©Ù‡ اکثر ٠قهای شیعه بر آن ات٠اق نظر دارند)ØŒ ٠ردی را به ارتداد متهم نموده یا برای متهمان به زنا مجازات سنگسار تعیین نمایند.
با توجه به اظهارات گزارش گر ویژه Øقوق بشر Ùˆ دیده بان Øقوق بشر Ú©Ù‡ ØÚ©Ù… سنگسارهمچنان Ù…ÛŒ تواند بنا به صلاØدید قاضی بر مبنای شریعت Ùˆ ٠تاوی صادر شود، علی رغم Øذ٠سنگسار ازقانون مجازات جدید نگرانی های متعددی در این زمینه وجود دارد.
در مقایسه با قانون مجازات قبلی سنگسار از ٠صل مجازات جرم زنا Øذ٠شده است اما همچنان واژه رجم(سنگسار) هم در ماده Û±Û·Û² Ùˆ هم درماده Û±Û¹Û¸ قانون مجازات جدید تکرارشده است، البته جزییات راجع به Ù†Øوه اجرای آن مانند اندازه مناسب سنگ ها Ùˆ یا پیچیدن Ù…Øکوم در Ú©Ù Ù† س٠ید Ùˆ د٠ن کردن مردان تا بالای کمر Ùˆ زنان تا بالای سینه در گودال به طور Ú©Ù„ÛŒ Øذ٠شده اند. لیکن Øذ٠مراØÙ„ اجرایی تا زمانی Ú©Ù‡ رابطه جنسی خارج از ازدواج هنوز جرم Ù…Øسوب Ù…ÛŒ شود، خود به نوعی نگران کننده است. پرونده جنجالی سکینه Ù…Øمدی آشتیانی Ùˆ دیگر قربانیان سنگسار Ù„Ú©Ù‡ ننگی بر وضعیت Øقوق بشر در ایران است.
با در نظر گر٠تن ٠ضای سیاسی غبارآلودی Ú©Ù‡ Ù…Øا٠ظه کاران مذهبی بوجود آورده اند، جو سیاسی کنونی وبی صداقتی دولت در توق٠اجرای سنگسار، جامعه جهانی نباید برای تشویق ایران بابت قانون مجازات جدید شتابزده عمل کند. با وجود اجرایی شدن قانون مجازات جدید هنوز نمی توان در مورد Øذ٠اجرای سنگسار مطمئن بود.
همانگونه Ú©Ù‡ دربیانیه جلسه توجیهی بیستمین نشست شورای Øقوق بشرمورخ ششم جولای Û²Û°Û±Û² در ژنو Ù…Ø·Ø±Ø Ú©Ø±Ø¯Ù…ØŒ جرایم ناموسی، ناقص سازی جنسی (ختنه) زنان Ùˆ سنگسار گاهی با عنوان سنت Ùˆ جز تغییر ناپذیر ٠رهنگ توصی٠می شوند. در Øالی Ú©Ù‡ تمام این شیوه های ÙˆØشیانه Ùˆ غیر انسانی Ú©Ù‡ به زندگی زنان، غرور Ùˆ کرامت انسانی آنان تجاوز Ù…ÛŒ کند، دارای بعدی ٠رهنگی است، لیکن آنها توسط عامل های اجتماعی Ø´Ú©Ù„ گر٠ته اند. قطعنامه های سازمان ملل، سیاسیت های دولت ها Ùˆ گ٠تمان های سازمانی همگی میتوانند ٠ضایی مناسب درجهت از بین بردن این شیوه های خشن Ùˆ غیر انسانی ایجاد نمایند.
صدور یک قطعنامه از جانب کمیسیون وضعیت زنان جهت ممنوعیت سنگسار- یکی از ÙˆØشیانه ترین اشکال مجازات اعدام Ùˆ از مصادیق بارز شکنجه- Ù…ÛŒ تواند Ù„Øظه ای سرنوشت ساز در مبارزات علیه این شیوه باشد. هم اکنون باید اقدام کرد.
الهه امانی، مشاور کمپین جهانی علیه سنگسار
The Global Campaign To Stop Stoning: Why Stoning Is Violence Against