در باره حجاب ، مصاحبه با هایده درآگاهی ٠عال جنبش زنان

اکرم موسوی از گروه کاری مقابله با حجاب

شنبه 2 ژوئيه 2011

.

خانم هایده درآگاهی ممنون از اینکه در این مصاحبه شرکت کردید. شما سالهاست در جنبش زنان ٠عال می باشید و در جریان بحث حجاب هم هستید. می دانید که برخی با استناد به آزادی پوشش معتقدند که حجاب ٠قط نوعی پوشش است، و نمی توان زنان و کودکان را در انتخاب پوشش محدود کرد، شما چه ٠کر می کنید؟

- از دید من حجاب ، همانطور که مدا٠عان منع آن می گویند نوعی پوشش است اما معنا و ت٠سیری ٠راتر و مستقل از م٠هوم خنثای پوشاک برای ح٠ظ بدن از سرما یا گرما، آراستگی یا زیبایی و ت٠نن دارد. حجاب پوششی است که بدن زن را باید بپوشاند و انعکاس مادی و مرئی جهان بینی است که کلاَ موجودیت و هویت زن را نه ٠قط شیء جنسی، بلکه یک کالا ی جنسی می داند که نه تنها است٠اده از آن، بلکه حتا دیدنش تمتع است وباید در انحصار کسانی باشد که به حکم سنت و مذهب مالک این کالا هستند؛ یعنی پدر، شوهر، برادر، پسر، خانواده و مجموعه ی انسانی collective)) اعم از زن یا مرد. حجاب در تعری٠سنتی اش هم سمبل و هم ابزار یکی از حادترین انواع مردسالاری است. کنترل، تحقیر، و تنزل انسان مونث (کودک یا بزرگسال) به شیء قابل تملک، جزء ذات و تعری٠حجاب است. این نقش سنتی حجاب است که در حال حاضر در بسیاری از بخش های مسلمان نشین جهان و در بین اقلیتهای مسلمان کشورهایی که مذهب اکثریت اسلام نیست، غالب است و تا قبل از ظهور اسلامیسم به عنوان یک پدیده ی سیاسی توتالیتر(چه در قدرت مثل ایران و ا٠غانستان طالبان وچه بین جریانات اسلامی تشنه ی قدرت) وجود داشته و دارد.

پس شما با این تعری٠ی که از حجاب دادید به اینکه ٠لس٠ه ی حجاب به قبل از ادیان تکی خدایی بر می گردد اعتقاد دارید.

 Ø´Ø§ÛŒØ¯ØŒ ولی آنچه الآن برای ما مهم است این است که، همان طور Ú©Ù‡ گ٠تم رواج تجدد در سنن بخش هایی از جهان Ùˆ ورود زن ها به بازار کارمزدی ایده ÛŒ کالا بودن زن Ùˆ به تبع آن نقش حجاب را، درسنن این جوامع تغییر داده Ùˆ تعدیل کرده. سر٠زنی Ú©Ù‡ استقلال اقتصادی دارد نمی توان به راحتی سابق معامله کرد. وقتی از آزادی پوشش صحبت Ù…ÛŒ شود اشاره به این پدیده ٠رهنگی از جنبۀ حقوقی است. در این سطح از کاربرد حجاب Ù…ÛŒ توان به مبارزه ÛŒ ٠رهنگی، یعنی آگاهگری در سطح اجتماعی در مورد معنا Ùˆ عوارض حجاب دست زد.

شما به کارمداوم روشنگری در مورد حجاب معتقد هستید؟

 Ø¨Ù„ه، قطعا، ولی این مبارزه طبعا در شرایطی معنی دارد Ú©Ù‡ حق انتخاب وجود داشته باشد Ùˆ حقوق برابر شهروندی زنان Ùˆ حقوق کودک تثبیت شده باشد، مانند کار ٠رهنگی در کشورهایی Ú©Ù‡ به این حقوق قائلند در بین اقلیت مسلمانان دراین کشورها نوع کار در جامعه ÛŒ دموکراتیکی Ú©Ù‡ امیدواریم بر ویرانه های جمهوری اسلامی بنا شود، در صورتیکه هنوز هم حجاب در آن نقش چشمگیر داشته باشد برای پاک کردن تاثیرات مخرب چندین دهه شستشوی مغزی جا دارد، اما آنچه در واژگان سیاسی رایج اسلام سیاسی نام گر٠ته ب٠عد ضد انسانی جدیدی به نقش سنتی حجاب اضا٠ه کرده Ùˆ از این پدیدۀ ٠رهنگی ابزار سیاسی جدید ساخته است.

نقش پدر- مرد سالاری و قدرت های حاکم را در مورد حجاب چگونه ارزیابی می کنید؟

 Ù‡Ø§Ù†Ø§ آرنت(Hanna Arendt) ٠یلسو٠آلمانی- امریکایی یهودی تبار Ú©Ù‡ در 1975 در گذشت در کتاب بسیار معرو٠ش به نام توتالیتاریسم نشان Ù…ÛŒ دهد Ú©Ù‡ چطور سیستم های توتالیتر پایه های قدرت خود را بر عناصر من٠ی Ù ÛŒ الحال موجود در ٠رهنگ جامعه Ù…ÛŒ گذارند. سیاست ضد یهود Ùˆ ضد روما(Roma) در آلمان نازی به یهودی ستیزی Ùˆ روما ستیزی ریشه دار در اروپا تکیه کرد Ùˆ با امتیاز دادن به "آریایی" های اروپا به عنوان نژاد برتر همدستی Ùˆ همکاری Ùˆ سکوت آن ها را به دست آورد تا بتواند بخش عظیمی از مردم اروپا را اول از حقوق شهروندی محروم کند Ùˆ بعد به ارودوگاههای مرگ ب٠رستد. البته به موجب ایدئولوژی نازیسم بخشی از مردم جهان، عمدتا اسلاوها ÛŒ اروپای شرقی، قرار بود زنده Ù†Ú¯Ù‡ داشته شوند اما از امتیازات اولیه شهروندی محروم باشند تا بتوانند به عنوان برده های نژاد برتر به آنها خدمت کنند. همین مکانیسم در مورد توتالیتاریسم اسلام سیاسی Ú©Ù‡ زنان را از حقوق اجتماعی برابر، به عنوان موجوداتی ذاتاَ Ùˆ طبیعتاَ ٠رودست، محروم Ù…ÛŒ کند Ùˆ با توجیهات اخلاقی مردان را بر آنها استیلا Ù…ÛŒ دهد صدق Ù…ÛŒ کند. این تصاد٠ی نیست Ú©Ù‡ خمینی به ٠اصله ÛŒ ٠قط 25 روز بعد از بازگشتتش به ایران حجاب را مطرح کرد Ùˆ با اینکه از همان اول (تظاهرات 6 روز Ù‡ ÛŒ زنان از 17 اس٠ند 1357) از زنها تو دهنی بزرگی خورد. هیچوقت حتا در شرایط جنگی Ú©Ù‡ موجودیت سیستم تهدید Ù…ÛŒ شد، از تلاش اش برای بردن زنها زیر حجاب ذره ای کوتاه نیامد. سوابق ٠رهنگی جامعه، یعنی تاریخچه ÛŒ اسلامی آن Ùˆ کش٠حجاب ظالمانه ÛŒ رضا شاهی، زمینه ساز آن شد Ú©Ù‡ بتواند حجاب را به پرچم توتالیتاریسم اسلامی تبدیل کند Ùˆ با تکیه بر قوانین شرع، با دادن قدرت بلامعارض به مردان از بخش هایی از آنها Ú©Ù‡ این حب را قورت دادند Ùˆ با او همراه Ùˆ هم صدا شدند، متحدین ولایت ٠قیه را بسازد. برای خمینی هم همچون هیتلر استقرار آنچه "نظام" Ù…ÛŒ نامید از هر ملاحظه ÛŒ انسانی دیگر مهمتر بود Ùˆ اسلام، به ویژه اسلام شیعی، تمام توجیهات ایدئولوژیک، منجمله انی٠ورم سیاسی آن را Ú©Ù‡ حجاب باشد در اختیارش Ù…ÛŒ گذاشت. اگر این بعد سیاسی جدید حجاب را نبینیم نمی توانیم صر٠این همه نیرو Ùˆ هزینه، تاسیس صدها نهاد کنترل، تبلیغ، Ùˆ آموزش Ùˆ وضع قوانین جدید را حتا (به ویژه) در مقطع بحرانی بعد از دور اخیر انتخابات ریاست جمهوری توضیح بدهیم. در عین حال از این زاویه Ù…ÛŒ توان مخال٠ت بی امان Ùˆ بی وق٠ه ÛŒ زنها را با حجاب از بدو روی کار آمدن رژیم اسلامی بهتر درک کرد. جمهوری اسلامی از حجاب ابزاری برای تحکیم پایه های قدرتش ساخت. امتناع زنها از رعایت آن در تمام این سالها Ùˆ در حال حاضر جواب نه به موجودیت جمهوری اسلامی Ùˆ یکی از مهمترین وجوه مبارزه ÛŒ مردمی است. اینکه آخوندها های ریزودرشت این روزها با دهان ک٠کرده از بالای منبرها به هذیان گویی ا٠تاده اند Ùˆ زنهای بد حجاب را الاغ بی پالان خطاب Ù…ÛŒ کنند Ùˆ با تشبیه کردنشان به جانوران درنده Ùˆ گزنده سعی Ù…ÛŒ کنند جاهل های محله را علیه آنها بشورانند، برای این است Ú©Ù‡ معنی سیاسی بد حجابی را Ù…ÛŒ ٠همند Ùˆ بوی الرحمن Ú©Ù„ رژیم Ùˆ آلا٠و علو٠ی را Ú©Ù‡ در تمام این سالها به یمن حکومت عدل علی از آن برخوردار بوده اند، شنیده اند. من هم مثل خیلی از دوستان از خواندن طنزهایی Ú©Ù‡ در برخورد به گ٠ته ÛŒ سردار رادان در مورد سیاسی بودن بد حجابی نوشته شده لذت بردم، اما بعد از حذ٠خزعبلات معمول، گ٠ته هایش در مورد نقش دولتهای خارجی Ùˆ اینکه زنها در خدمت آنها Ùˆ به تحریک دشمنان کشور بد حجابند، باید بگویم Ú©Ù‡ با نظر او دراین موردموا٠قم.

اخیرا خانم خراسانی مقاله ای تحت عنوان "مانکن های اسلامی و... " نوشته اند و ٠عالین زن مخال٠حجاب در خارج کشور را مورد انتقاد قرار داده اند و اینکه دولت ها در این مورد نباید دخالت کنند

 ØªØ§Ø¦ÛŒØ¯ من برای منع برقع در ٠رانسه هم ازهمین زاویه Ú©Ù‡ گ٠تم است. با اینکه با آقای سارکوزی، دولتش، Ùˆ سیاست هایش کوچکترین توا٠قی ندارم Ùˆ حق خودم Ù…ÛŒ دانم Ú©Ù‡ به نیات دولتش در مورد منع برقع هم مشکوک باشم اما تضعی٠سمبل ها Ùˆ منع انی٠ورم های اسلام سیاسی را گامی در جهت تضعی٠این هیولای کریه ماقبل تاریخی Ù…ÛŒ دانم Ùˆ از این موضع بارها با زنانی Ú©Ù‡ شاید نا خواسته حاملین اشکال مختل٠این انی٠ورم اند در رسانه های عمومی وارد بحث شده ام. وقتی خانم خراسانی جراَ ت Ù…ÛŒ کند ٠عالین زن مخال٠حجاب، در خارج کشور را، Ú©Ù‡ ات٠اقاَ خیلی از آنها مثل خود من به خاطر مخال٠ت با حجاب در ایران ازکار اخراج شده اند( رجوع کنید به کتاب لولیتا خوانی در ایران نوشته ÛŒ همکارم در دانشگاه تهران دکتر آذر ن٠یسی) تجزیه Ùˆ تحلیل روانی کند Ùˆ بگوید انگیزه ÛŒ ما برای درست دانستن منع حجاب احساس تقصیر برای مخال٠ت نکردن با حجاب در شروع انقلاب است، ٠قط کنار آمدنش را با نظرآن بخش از قدرت سیاسی در ایران Ú©Ù‡ ٠علا مغضوب است جار نمی زند، بلکه نادانی اش را از واقعیات تاریخی دوره ÛŒ زندگی خودش Ùˆ سطحی بودن شناخت اش از واقعیت جلو چشمش را هم به نمایش Ù…ÛŒ گذارد.

می روم سراغ سئوال بعدی در همین رابطه. برخی حجاب کودک را یک نوع خشونت وارد به او می بینند و معتقدند که در این مورد مانند دیگر قوانینی که در کنوانسیون حقوق کودک آورده شده است باید یک اقدام جهانی صورت گیرد و کودکان تا 18 سال وادار به ح٠ظ حجاب نشوند، شما چه ٠کر می کنید؟

 Ø¨Ø³ÛŒØ§Ø±ÛŒ از کسانی Ú©Ù‡ با منع قانونی حجاب برای دختر بچه ها در همین سوئد Ú©Ù‡ من زندگی Ù…ÛŒ کنم، مخال٠ند مساله ÛŒ آزادی پراتیک مذهب برای والدین را پیش Ù…ÛŒ کشند. اگر توجه داشته باشیم Ú©Ù‡ اصرار والدین بر حجاب دختر بچه ها به خاطر بالغ شمردن آنها از 9 سالگی است، آنوقت بهتر Ù…ÛŒ توان به وجوه مختل٠مساَله Ùˆ ابعاد روانی Ùˆ ٠یزیکی این نوع خشونت Ùˆ کودک آزاری پرداخت. پشت جشن تکلی٠که جمهوری اسلامی با ظواهر کودک ٠ریب در مدارس دخترانه ÛŒ ایران باب کرده جواز هولناک است٠اده ÛŒ جنسی Ùˆ قانونی از کودکان صغیر خوابیده است. حجاب دختر بچه ها، علاوه بر این، ابزار جداسازی جنسیتی است Ùˆ پیام غیر قابل انکاری در مورد مت٠اوت بودن Ùˆ کالای جنسی بودن به خود دختر بچه Ùˆ به پسر بچه های پیرامونش Ù…ÛŒ دهد. مطابق نص تورات Ùˆ قرآن بچه ها مایملک پدرند Ùˆ نه ٠قط تنبیه بدنی Ùˆ روحی بلکه حتی کشتن ٠رزند به دست پدر ( به سیره ÛŒ ابراهیم جد پیامبران یهود Ùˆ اسلام ) همین امروز هم در قوانین ایران مجازات ندارد. به گمان من یکی از بزرگترین دستاوردهای بشریت مترقی به رسمیت شناختن حقوق کودک Ùˆ خارج کردن کودکان از حیطه ÛŒ مالکیت خانواده است. خانواده ٠قط به نیابت از طر٠جامعه سرپرستی کودک را دارد Ùˆ صاحب هیچ حق طبیعی بر کودک نیست. حقوق Ùˆ حدود جسم Ùˆ روح کودک محترم است Ùˆ نقض آن به هر Ø´Ú©Ù„ Ø·Ù Ù„ را ازقیمومیت خانواده خارج Ù…ÛŒ کند Ùˆ تحت سرپرستی جامعه قرار Ù…ÛŒ دهد. جا انداختن این حقوق در ایران بعد از جمهوری اسلامی یکی از جدی ترین وظای٠٠عالین اجتماعی Ùˆ یکی از معیارهای دموکراتیک بودن جامعه آینده ÛŒ ایران است.

خانم درآگاهی یکبار دیگر از شما ممنونم که اینچنین جامع به سوالات من پاسخ دادید.

خواهش می کنم از شما